Domorganist: Unterschied zwischen den Versionen
Zur Navigation springen
Zur Suche springen
| Zeile 1: | Zeile 1: | ||
| − | Die '''Salzburger Domorganisten''' hatten bis zur Auflösung der [[Erzbischof|erzbischöflichen]] [[Salzburger Fürstenhof|Hofhaltung]] [[1807]](?) auch die Funktion von '''Hoforganisten'''. Da es im [[Salzburger Dom]] stets mehrere [[Salzburger Domorgel|Orgeln]] gab, wurden oft mehrere Organisten nebeneinander beschäftigt. | + | Die '''Salzburger Domorganisten''' hatten bis zur Auflösung der [[Erzbischof|erzbischöflichen]] [[Salzburger Fürstenhof|Hofhaltung]] [[1807]](?) zumeist auch die Funktion von '''Hoforganisten'''. Da es im [[Salzburger Dom]] stets mehrere [[Salzburger Domorgel|Orgeln]] gab, wurden oft mehrere Organisten nebeneinander beschäftigt. |
== Hof- und Domorganisten == | == Hof- und Domorganisten == | ||
Zu den Domorganisten zählen unter anderem: | Zu den Domorganisten zählen unter anderem: | ||
| − | * [[Paul Hofhaimer]] ( | + | * [[Jacob von Gratz]] († 1476) |
| − | * [[Carl van der Houven]] ( | + | * [[Hieronymus Püchler]] († 1483) |
| − | * [[Georg Muffat]] ( | + | * [[Erasmus Velnhamer]] († 1484) |
| − | * [[Johann Baptist Samber]] ( | + | * [[Hans Osswald]] |
| − | * [[Matthäus Gugl]] ( | + | <!--* Alexander--> |
| − | * [[Johann Ernst Eberlin]] ( | + | * [[1519]]–[[1531]]: [[Nikolaus Lescalier]] († nach 1562) (Hoforganist) |
| − | * [[Joseph Georg Paris]] ( | + | * [[1522]]–[[1537]]: [[Paul Hofhaimer]] (Hoforganist) |
| − | * [[Anton Cajetan Adlgasser]] ( | + | * [[1527]]–[[1539]]: [[Gregor Petschin]] († nach 1547) (Hoforganist) |
| − | * [[Franz Lipp]] ( | + | * [[1536]]–154x: [[Thomas Hofhaimer]] († vor 1560) (Hoforganist) |
| − | * [[Wolfgang Amadé Mozart]] ( | + | * [[1556]]–[[1577]]: [[Kaspar Glanner]] (* 1515?– 1577) (Hoforganist) |
| − | * [[Johann Michael Haydn]] ( | + | * [[1578]]–[[1612]]: [[Kaspar Pock]] († 1612) (Hof-und Domorganist) |
| − | * [[ | + | * [[1587]]?–[[1592]]: [[Ambrosio Russo]]? (''Italienischer Organist'') |
| − | + | * [[1595]]–[[1596]]: [[Liberale Zanchi]] (Hofkapellmeister und Hoforganist) | |
| − | * [[Andreas Brunnmayr]] ( | + | * 1595–[[1598]]: [[Peter van Dale]] (''Niderlendischer Organist'') |
| − | * [[Joseph Höß]] | + | * [[1597]]–[[1609]]?: [[Johann Florian Korsorsky]] (Hoforganist) |
| − | * [[Mathias Kracher junior]] ( | + | * [[1604]]–[[1612]]: [[Kaspar Grasser]] († 1612) (Domorganist) |
| − | * [[Martin Werkmann]] ( | + | * [[1611]]–[[1661]]: [[Carl van der Houven]] (* 1580; † 5. Mai 1661) (Hoforganist) |
| − | * [[Karl Münch]] ( | + | * [[1623]]?–[[1637]]?: [[Gaudenz Clamer]] (* 1595?; † 1658) (Domorganist) |
| − | * [[Heinrich Hübl]] ( | + | * [[1629]]–1637: [[Johann Franz Guetfreund]] (* 1606; † 1637) (<!--Hof- und -->Domorganist) |
| − | * [[Otto Rippl]] ( | + | * [[1638]]–1672: [[Marcellus Ißlinger]] (* 1617?; † 1672) (Dom- und Hoforganist) |
| − | * [[Josef Moosauer]] ( | + | * [[1670]]–[[1706]]: [[Richard Andreas Kürschner]] (* 1642?; † 1706) (Hoforganist) |
| − | * [[Franz Sauer]] ( | + | * [[1672]]–[[1693]]: [[Hans Jakob Reiff]] (* 1624; † 1693) (Domorganist) |
| − | * [[Gerhard Zukriegel]] ( | + | * [[1678]]–1690: [[Georg Muffat]] (Hoforganist) |
| − | * [[Heribert Metzger]] ( | + | * [[1690]]–1717: [[Johann Baptist Samber]] (* 1654; † 1717) (Domorganist)<!-- seit 1668 Rudimentist der Universität, seit 18. April 1684 verheiratet mit der Salzburgerin Katharina Khayer von Blumenstein, der Sohn Ferdinand Sebastian war 1728–1753 V.-Lehrer am Kapellhaus und Kollege Eberlins.--> |
| + | * [[1717]]–1721: [[Matthäus Gugl]] (* 1683; † 1721) (Domorganist)<!-- Gb-Schule ''Fundamenta Partiturae'', Augsburg--> | ||
| + | * [[1700]]–[[1730]]: [[Johann Baptist Knott]] (* 1665?; † 1730) (Hoforganist) | ||
| + | * [[1700]]–[[1731]]: [[Joseph Anton Pruner]] (* 1673; † 1731) (Hoforganist) | ||
| + | * [[1721]]–1731: [[Joseph Baptist Hochreiter]] (* 1669; † 1731) (Domorganist) | ||
| + | * [[1722]]–[[1741]]: [[Elias Anton Holpe]] (* 1689?; † 1741) (Hoforganist) | ||
| + | * [[1723]]–1726: [[Franz Xaver Neumüller]] (* 1702; † 1726) (Hoforganist) | ||
| + | * [[1726]]–[[1749]]: [[Johann Ernst Eberlin]] (Hoforganist) | ||
| + | * [[1732]]–1760: [[Joseph Georg Paris]] (Domorganist) | ||
| + | * [[1750]]–[[1777]]: [[Anton Cajetan Adlgasser]] (Hoforganist) | ||
| + | * [[1760]]–[[1763]]: [[Matthäus Stainheil]] (Domorganist) | ||
| + | * [[1754]]–[[1798]]: [[Franz Lipp]] (Domorganist) | ||
| + | * [[1762]]–[[1809]]: [[Anton Ferdinand Paris]] († 1809) (Hof- und Domorganist) | ||
| + | * [[1779]]–[[1781]]: [[Wolfgang Amadé Mozart]] (Hoforganist) | ||
| + | * [[1782]]–1806: [[Johann Michael Haydn]] (Hoforganist) | ||
| + | * [[1794]]–[[1817]]: [[Gottlieb Milder]] (* 1763<!--1744?-->; † 1817) (Domorganist) | ||
| + | * [[1806]]–[[1815]]: [[Andreas Brunnmayr]] (* 1762; † 1815) (Domorganist) | ||
| + | * [[1818]]–[[1831]]: [[Joseph Höß]] (* 1778; † 1831)(Domorganist) | ||
| + | * [[1832]]–1858: [[Mathias Kracher junior]] (Domorganist) | ||
| + | * [[1841]]–[[1849]]: [[Josef Tremml]] (* 1787; † 1867) (2. Domorganist) | ||
| + | * [[1858]]–1877: [[Martin Werkmann]] (* 1812; † 1894) (Domorganist) | ||
| + | * [[1877]]–1889: [[Karl Münch]] (* 1827; † 1889) (Domorganist, ab 1858 2. Domorganist) | ||
| + | * [[1889]]–1908: [[Heinrich Hübl]] (* 1847; † 1908) (Domorganist, ab 1887 2. Domorganist) | ||
| + | * [[1889]]–[[1891]]: [[Georg Aigner]] (* 1865; † 1936) (2. Domorganist) | ||
| + | * [[1908]]–[[1909]]: [[Otto Rippl]] (Domorganist) | ||
| + | * [[1912]]–1914: [[Josef Moosauer]] († 1917) (Domorganist) | ||
| + | * [[1914]]–[[1962]]: [[Franz Sauer]] (Domorganist) | ||
| + | * [[1922]]–[[1926]]: [[Joseph Meßner]] (* 1893; † 1969) (Domorganist) | ||
| + | * [[1963]]–2005: Dr. [[Gerhard Zukriegel]] (Domorganist) | ||
| + | * seit [[2005]]: [[Heribert Metzger]] (Domorganist) | ||
== Besonderes == | == Besonderes == | ||
| Zeile 38: | Zeile 67: | ||
* Salzburgwiki-Artikel | * Salzburgwiki-Artikel | ||
* [[Eva Neumayr|Neumayr, Eva]]: ''Zur musikalischen Topographie der Stadt und des Landes Salzburg vom Ende des 18. bis zum zweiten Drittel des 19. Jahrhunderts'', in: [[Thomas Hochradner|Hochradner, Thomas]] (Hg.): ''Wege zu "Stille Nacht". Zur Vor- und Nachgeschichte einer "einfachen Composition"''. Wien (Hollitzer Verlag) 2020, S. 121. | * [[Eva Neumayr|Neumayr, Eva]]: ''Zur musikalischen Topographie der Stadt und des Landes Salzburg vom Ende des 18. bis zum zweiten Drittel des 19. Jahrhunderts'', in: [[Thomas Hochradner|Hochradner, Thomas]] (Hg.): ''Wege zu "Stille Nacht". Zur Vor- und Nachgeschichte einer "einfachen Composition"''. Wien (Hollitzer Verlag) 2020, S. 121. | ||
| − | + | ==== Einzelnachweise ==== | |
| − | == Einzelnachweise == | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | [[Kategorie:Musik]] | ||
[[Kategorie:Person (Musik)]] | [[Kategorie:Person (Musik)]] | ||
| + | [[Kategorie:Liste]] | ||
Version vom 23. April 2021, 11:22 Uhr
Die Salzburger Domorganisten hatten bis zur Auflösung der erzbischöflichen Hofhaltung 1807(?) zumeist auch die Funktion von Hoforganisten. Da es im Salzburger Dom stets mehrere Orgeln gab, wurden oft mehrere Organisten nebeneinander beschäftigt.
Hof- und Domorganisten
Zu den Domorganisten zählen unter anderem:
- Jacob von Gratz († 1476)
- Hieronymus Püchler († 1483)
- Erasmus Velnhamer († 1484)
- Hans Osswald
- 1519–1531: Nikolaus Lescalier († nach 1562) (Hoforganist)
- 1522–1537: Paul Hofhaimer (Hoforganist)
- 1527–1539: Gregor Petschin († nach 1547) (Hoforganist)
- 1536–154x: Thomas Hofhaimer († vor 1560) (Hoforganist)
- 1556–1577: Kaspar Glanner (* 1515?– 1577) (Hoforganist)
- 1578–1612: Kaspar Pock († 1612) (Hof-und Domorganist)
- 1587?–1592: Ambrosio Russo? (Italienischer Organist)
- 1595–1596: Liberale Zanchi (Hofkapellmeister und Hoforganist)
- 1595–1598: Peter van Dale (Niderlendischer Organist)
- 1597–1609?: Johann Florian Korsorsky (Hoforganist)
- 1604–1612: Kaspar Grasser († 1612) (Domorganist)
- 1611–1661: Carl van der Houven (* 1580; † 5. Mai 1661) (Hoforganist)
- 1623?–1637?: Gaudenz Clamer (* 1595?; † 1658) (Domorganist)
- 1629–1637: Johann Franz Guetfreund (* 1606; † 1637) (Domorganist)
- 1638–1672: Marcellus Ißlinger (* 1617?; † 1672) (Dom- und Hoforganist)
- 1670–1706: Richard Andreas Kürschner (* 1642?; † 1706) (Hoforganist)
- 1672–1693: Hans Jakob Reiff (* 1624; † 1693) (Domorganist)
- 1678–1690: Georg Muffat (Hoforganist)
- 1690–1717: Johann Baptist Samber (* 1654; † 1717) (Domorganist)
- 1717–1721: Matthäus Gugl (* 1683; † 1721) (Domorganist)
- 1700–1730: Johann Baptist Knott (* 1665?; † 1730) (Hoforganist)
- 1700–1731: Joseph Anton Pruner (* 1673; † 1731) (Hoforganist)
- 1721–1731: Joseph Baptist Hochreiter (* 1669; † 1731) (Domorganist)
- 1722–1741: Elias Anton Holpe (* 1689?; † 1741) (Hoforganist)
- 1723–1726: Franz Xaver Neumüller (* 1702; † 1726) (Hoforganist)
- 1726–1749: Johann Ernst Eberlin (Hoforganist)
- 1732–1760: Joseph Georg Paris (Domorganist)
- 1750–1777: Anton Cajetan Adlgasser (Hoforganist)
- 1760–1763: Matthäus Stainheil (Domorganist)
- 1754–1798: Franz Lipp (Domorganist)
- 1762–1809: Anton Ferdinand Paris († 1809) (Hof- und Domorganist)
- 1779–1781: Wolfgang Amadé Mozart (Hoforganist)
- 1782–1806: Johann Michael Haydn (Hoforganist)
- 1794–1817: Gottlieb Milder (* 1763; † 1817) (Domorganist)
- 1806–1815: Andreas Brunnmayr (* 1762; † 1815) (Domorganist)
- 1818–1831: Joseph Höß (* 1778; † 1831)(Domorganist)
- 1832–1858: Mathias Kracher junior (Domorganist)
- 1841–1849: Josef Tremml (* 1787; † 1867) (2. Domorganist)
- 1858–1877: Martin Werkmann (* 1812; † 1894) (Domorganist)
- 1877–1889: Karl Münch (* 1827; † 1889) (Domorganist, ab 1858 2. Domorganist)
- 1889–1908: Heinrich Hübl (* 1847; † 1908) (Domorganist, ab 1887 2. Domorganist)
- 1889–1891: Georg Aigner (* 1865; † 1936) (2. Domorganist)
- 1908–1909: Otto Rippl (Domorganist)
- 1912–1914: Josef Moosauer († 1917) (Domorganist)
- 1914–1962: Franz Sauer (Domorganist)
- 1922–1926: Joseph Meßner (* 1893; † 1969) (Domorganist)
- 1963–2005: Dr. Gerhard Zukriegel (Domorganist)
- seit 2005: Heribert Metzger (Domorganist)
Besonderes
- Während des Spieles, am Sonntagabend des 21. Dezembers 1777, erlitt der Hoforganist einen Schlaganfall und verstarb wenig später, die Dramatik dabei beschrieb Leopold Mozart drastisch. → Adlgasser
- Im Jänner 1778 hatte sich Sebastian Franz Fellacher erfolglos um die Organistenstelle beworben.[1]
Siehe auch
Quellen
- Salzburgwiki-Artikel
- Neumayr, Eva: Zur musikalischen Topographie der Stadt und des Landes Salzburg vom Ende des 18. bis zum zweiten Drittel des 19. Jahrhunderts, in: Hochradner, Thomas (Hg.): Wege zu "Stille Nacht". Zur Vor- und Nachgeschichte einer "einfachen Composition". Wien (Hollitzer Verlag) 2020, S. 121.
Einzelnachweise
- ↑ Siehe: Robert Münster: „… der fehlacher von lauffen ...“ ein Salzburger „Konkurrent“ W.A. Mozarts. Digitalisat